Met dank aan www.oneworld.nl
Nederlandse dierenheld in Thailand
Edwin Wiek met de orang-oetan Maggie die niet meer wil eten.
Achtergrond – Edwin Wiek is één van de markantste figuren van de Thaise dierenbescherming. Zowel vervolgd als geprezen en niet altijd onomstreden, ageert hij in Thailand tegen de wildlife-toeristenindustrie. Nu schrijft de Nederlander mee aan een nieuwe wet die wrede olifantenritjes en tijger-selfies aan banden moet leggen. ‘Als je weet wat er met een toeristenolifant gebeurt, ga je er echt niet meer op zitten.’
Het territorium van de Wildlife Friends Foundation Thailand (WFFT) in Petchaburi, op drie uur van Bangkok, strekt zich uit over 44 hectare. Als een leeuw aan het hoofd van zijn troep bestiert Wiek hier een opvangcentrum voor gestroopte en mishandelde dieren. Niets ontgaat hem, van al de 470 bewoners kent hij de naam en hun verhaal; de zeventien olifanten, dertig beren, 250 apen, otters, reptielen en een verloren koe met drie poten. ‘Tja, ik krijg van alles binnen.’
Deze dinsdagmiddag is hij druk met Maggie, de gesmokkelde orang-oetan uit Indonesië. Maggie wil niets weten van de fruithapjes die door de blonde vrijwilligers voor haar zijn verstopt. ‘Maggieeee, toe nou meisie.’ Alleen Wiek krijgt haar met veel geduld uit de schuilplaats gelokt. ‘Ze kwam als een verschrompeld hoopje aan, totaal uitgedroogd en angstig. Maar straks kan ze weer terug naar haar geboortegrond.’
Welke dieren er worden binnengebracht of door WFFT van een stroper gered, zoals Wiek het zelf steevast noemt, dat verschilt nogal eens. Toen de Harry-potter hype op haar hoogtepunt was kwamen er verdacht veel uilen het centrum binnen. Nu zijn het loris, de aapjes met schrikogen, die erg in trek blijken als huisdier bij rijke Thai.
Op nummer één van deze lijst met dierenattracties die je maar beter van je bucketlist kunt schrappen, prijkt het rijden op olifanten. Nu zijn dit grote, sterke dieren, wat is er eigenlijk zo misplaatst aan het maken van een tochtje? Heel veel zeggen dierenbeschermers. Om te beginnen de wrede training waaraan toeristenolifanten worden onderworpen en hun zorgelijke leefomstandigheden. Met een techniek die hier phajaan wordt genoemd, wordt de wil van een jonge olifant ‘gebroken’ door het bij de moeder weg te halen. Vervolgens komen er haken en stokken aan te pas en wordt het kalf net zolang bewerkt totdat het mensen op zijn rug toelaat of kunstjes vertoont.
![]()
Mishandeling van olifanten tijdens hun training.
Nu is niet elke olifant aan phajaan onderworpen. ‘Maar als je erop kan zitten, dan weet je dat het beest een vorm van training heeft gehad’, aldus Wiek. Van de olifanten die in de toeristenkampen rondlopen denkt men dat ongeveer eenderde uit het wild komt. Vaak is de moeder afgeschoten om het kalf te bemachtigen.
Wiek geeft toe dat hij de douche liever aan zijn dierenverzorgers over zou laten. Maar zijn bezoekers willen ook wat en met die bezoekers betaalt hij de onderneming. ‘Als het maar ethisch verantwoord is wat hier gebeurt. Geen kunstjes, geaai, en aangeraak; wij laten geen enkel dier lijden.’
Bij het Thaise Wereld Natuur Fonds focussen ze liever op de 2500 olifanten die nog wel in het wild rondlopen. ‘Wij zijn allereerst voor het beschermen van wildlife in een natuurlijke habitat’ zegt medewerker Janpai Ongsiriwittaya van WWF Bangkok. ‘Maar natuurlijk moeten we ook in Thailand naar eco-vriendelijk en diervriendelijk toerisme kijken.’ Voor WWF betekent dat allereerst een stop op de ivoorhandel. ‘Je zal verbaast staan hoeveel toeristen Thailand nog altijd verlaten met een souvenir gemaakt van slagtanden.’
Maar dat is verleden tijd; na vijftien jaar op de barricade heeft de Thaise politiek hem omarmd en is hij zelfs adviseur van een parlementaire commissie die nieuwe dierenbeschermingswet opstelt. 'Nadat ik drie keer ben opgepakt hier, ken ik de wet zo goed, dat ze me nu nodig hebben om die wet beter te maken', grijnst hij. De wet, die in oktober wordt behandeld, moet beter beschrijven wat dierenmishandeling is en de straffen voor stropers verhogen. ‘Hoe beter we dat doen hoe minder dieren we straks nog hoeven op te vangen.’
Het territorium van de Wildlife Friends Foundation Thailand (WFFT) in Petchaburi, op drie uur van Bangkok, strekt zich uit over 44 hectare. Als een leeuw aan het hoofd van zijn troep bestiert Wiek hier een opvangcentrum voor gestroopte en mishandelde dieren. Niets ontgaat hem, van al de 470 bewoners kent hij de naam en hun verhaal; de zeventien olifanten, dertig beren, 250 apen, otters, reptielen en een verloren koe met drie poten. ‘Tja, ik krijg van alles binnen.’
Deze dinsdagmiddag is hij druk met Maggie, de gesmokkelde orang-oetan uit Indonesië. Maggie wil niets weten van de fruithapjes die door de blonde vrijwilligers voor haar zijn verstopt. ‘Maggieeee, toe nou meisie.’ Alleen Wiek krijgt haar met veel geduld uit de schuilplaats gelokt. ‘Ze kwam als een verschrompeld hoopje aan, totaal uitgedroogd en angstig. Maar straks kan ze weer terug naar haar geboortegrond.’
Wat ze niet weten is dat stropers vaak vier of vijf andere apen uit de boom schieten voordat ze een baby-foto aapje te pakken hebben
Wiek zijn vrouw, die even komt kijken hoe het gaat, heeft een baby gibbon op haar borst gebonden. Om de twee uur moet de kleine aap de fles, ook 's nachts. ‘Dan wisselen we af’, lacht ze. In de toeristenparadijzen aan de kust van Thailand gaan bezoekers graag met deze ‘schattige beestjes’ op de foto. ‘Maar wat ze niet weten is dat stropers vaak vier of vijf andere apen uit de boom schieten voordat ze een baby-foto aapje te pakken hebben.’Welke dieren er worden binnengebracht of door WFFT van een stroper gered, zoals Wiek het zelf steevast noemt, dat verschilt nogal eens. Toen de Harry-potter hype op haar hoogtepunt was kwamen er verdacht veel uilen het centrum binnen. Nu zijn het loris, de aapjes met schrikogen, die erg in trek blijken als huisdier bij rijke Thai.
Van textiel naar olifantenman
Wiek, een voormalige eigenaar van een Thaise textielfabriek, realiseerde zich na een auto-ongeluk dat het tijd werd om zijn jongensdroom na te jagen. ‘Ik wilde iets doen aan de manier waarop hier met dieren wordt omgegaan’, zegt hij. Thailand verwelkomt nog ieder jaar duizenden bezoekers die graag op olifanten rijden, aapjes knuffelen en tijger-selfies maken. Van de lijst met tien wreedste dierenattracties, die World Animal Protection dit jaar publiceerde, vind je meer dan de helft terug in dit vakantieland. www.worldanimalprotection.nlOp nummer één van deze lijst met dierenattracties die je maar beter van je bucketlist kunt schrappen, prijkt het rijden op olifanten. Nu zijn dit grote, sterke dieren, wat is er eigenlijk zo misplaatst aan het maken van een tochtje? Heel veel zeggen dierenbeschermers. Om te beginnen de wrede training waaraan toeristenolifanten worden onderworpen en hun zorgelijke leefomstandigheden. Met een techniek die hier phajaan wordt genoemd, wordt de wil van een jonge olifant ‘gebroken’ door het bij de moeder weg te halen. Vervolgens komen er haken en stokken aan te pas en wordt het kalf net zolang bewerkt totdat het mensen op zijn rug toelaat of kunstjes vertoont.
Op nummer één van de lijst met dierenattracties die je maar beter van je bucketlist kunt schrappen, prijkt het rijden op olifanten
Verantwoord olifanten wassen
In het opvangcentrum stuurt Wiek zijn jeep het olifantenverblijf op. Over een paar minuten begint hier een wassessie voor de vrijwilligers en bezoekers die 50 euro hebben betaald voor een ervaringsdag in het opvangcentrum. Een olifantenwassessie met toeristen? ‘Ja noem me hypocriet, maar ik moet die beesten van voedsel en veiligheid voorzien en dat kost bakken met geld.’ De twee olifanten die een douche krijgen zijn te oud en te getraumatiseerd om ooit weer terug de natuur in te gaan. ‘Ik weet zeker dat ze het fijn vinden, ze staan elke keer klaar.’Wiek geeft toe dat hij de douche liever aan zijn dierenverzorgers over zou laten. Maar zijn bezoekers willen ook wat en met die bezoekers betaalt hij de onderneming. ‘Als het maar ethisch verantwoord is wat hier gebeurt. Geen kunstjes, geaai, en aangeraak; wij laten geen enkel dier lijden.’
Omdat olifanten duur zijn en veel eten, moeten ze hun eigen onderhoud terugverdienen
Zie hier de patstelling van Thailand; van de 5500 olifanten leven er 3000 in gevangenschap. Door ontbossing is er niet eens meer genoeg leefruimte over om al die olifanten terug de natuur in te brengen, zelfs al zou men dat willen. Omdat olifanten duur zijn en veel eten, moeten ze hun eigen onderhoud terugverdienen. Toerisme lijkt dan vaak de enige duurzame methode om in dat onderhoud te voorzien.Bij het Thaise Wereld Natuur Fonds focussen ze liever op de 2500 olifanten die nog wel in het wild rondlopen. ‘Wij zijn allereerst voor het beschermen van wildlife in een natuurlijke habitat’ zegt medewerker Janpai Ongsiriwittaya van WWF Bangkok. ‘Maar natuurlijk moeten we ook in Thailand naar eco-vriendelijk en diervriendelijk toerisme kijken.’ Voor WWF betekent dat allereerst een stop op de ivoorhandel. ‘Je zal verbaast staan hoeveel toeristen Thailand nog altijd verlaten met een souvenir gemaakt van slagtanden.’
Niet onomstreden
‘Zeker, de enige juiste vorm van dierentourisme is door wilde beesten in het wild te gaan bewonderen en er verder vanaf te blijven. Maar ondertussen zijn er duizenden gemartelde en verhandelde dieren. Die haal ik toch niet voor niets bij stropers vandaan, die moeten toch ook verzorgd?’, vraag Wiek zich hardop af. Als selfmade activist runt hij namelijk niet alleen een opvang, hij gaat ook op tips af, maakt geheime filmpjes van dierentoeristenattracties en gebruikt drones en opsporingsmateriaal om stropers hoogstpersoonlijk in te rekenen en gevangen dieren te bevrijden. In deze strijd voor dierenrechten is volgens hem veel geoorloofd. Zo hebben Wiek zijn methodes hem al meer dan eens in de Thaise gevangenis doen belanden.Maar dat is verleden tijd; na vijftien jaar op de barricade heeft de Thaise politiek hem omarmd en is hij zelfs adviseur van een parlementaire commissie die nieuwe dierenbeschermingswet opstelt. 'Nadat ik drie keer ben opgepakt hier, ken ik de wet zo goed, dat ze me nu nodig hebben om die wet beter te maken', grijnst hij. De wet, die in oktober wordt behandeld, moet beter beschrijven wat dierenmishandeling is en de straffen voor stropers verhogen. ‘Hoe beter we dat doen hoe minder dieren we straks nog hoeven op te vangen.’
